Από τις μυρωδιές της Βέσμης στις ομορφιές της Εξοχής.

Η Εξοχή αποτελεί ένα ιστορικό και πανέμορφο χωριό, το οποίο μέχρι το 1928 ονομαζόταν Βέσμη. Η Βέσμη αναφέρεται από την εποχή του Ομήρου. Το όνομα Vesmi στον δυτικό κόσμο σημαίνει ανυπότακτος, δυναμικός και ελεύθερος άνθρωπος, έτοιμος να αγαπήσει και να αγαπηθεί. Ενώ η ονομασία Βέσμη, πιθανόν να προέρχεται από την εύοσμη περιβάλλουσα τοποθεσία. Ο οικισμός είναι ο τελευταίος και βρίσκεται πολύ κοντά στα σύνορα με την Βουλγαρία.

Μέχρι την ανταλλαγή πληθυσμών του 1923 μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, κατοικούνταν από μουσουλμάνους, ενώ αργότερα εγκαταστάθηκαν στην περιοχή Έλληνες πρόσφυγες από την περιοχή του Πόντου, προερχόμενοι κυρίως από την Κερασούντα. Οι μουσουλμάνοι κάτοικοι της Βέσμης μετά την ανταλλαγή, εγκαταστάθηκαν στην περιοχή της Σμύρνης.

Οι κάτοικοι της Βέσμης αποτέλεσαν θύματα των βίαιων εξισλαμισμών των γηγενών ελληνικών φύλων της ευρύτερης περιοχής της Μακεδονίας και της Θράκης. Πριν τον Β΄ΠΠ, στην Εξοχή κατοικούσαν περίπου 600 οικογένειες και ο συνολικός πληθυσμός του οικισμού άγγιζε τις δύο χιλιάδες. Την Άνοιξη του 40 όταν η περιοχή εκκενώθηκε, διότι αποτέλεσε θέατρο επιχειρήσεων της γερμανικής εισβολής, οι κάτοικοι της Εξοχής κατέφυγαν στον νομό Πιερίας κυρίως αλλά και στο Κιλκίς, από όπου μετά την απελευθέρωση το 1944 επέστρεψαν μόνο οι μισοί.

Η Εξοχή βρίσκεται πάνω στον Άξονα που συνδέει το Νότιο με το Βόρειο τμήμα της Κοιλάδας του Νέστου ποταμού, ο οποίος αποτελούσε ενιαίο οικονομικά χώρο μέχρι την χάραξη των συνόρων το 1913 (συνθήκη Βουκουρεστίου). Με την συνθήκη του Νεϊγύ (1919), ολοκληρώθηκε και η μετακίνηση των 150 περίπου εξαρχικών οικογενειών της Εξοχής, προς την Βουλγαρία. Αξίζει επίσης να αναφερθεί ότι, ιστορικά όλες οι μετακινήσεις από την Ανατολή προς τη Δύση και αντίστροφα, των νομάδων οι οποίοι επεδίωκαν την ασφάλεια στις μετακινήσεις τους σε συνδυασμό με την εξασφάλιση τροφής για τα ζωντανά τους, γινόταν από την ορεινή διαδρομή δίπλα στα όρια της ελληνοβουλγαρικής μεθορίου. Αυτός είναι και ένας επιπλέον λόγος του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος για το χωριό.

Η οικονομία του οικισμού βασιζόταν κυρίως στην κτηνοτροφία, ενώ τις τελευταίες δεκαετίες εξελίχθηκε σε γεωργική με κύριο προϊόν παραγωγής την πατάτα.

Στην Εξοχή λειτουργούσε τελωνείο από το 1924 μέχρι το 1940, για τον έλεγχο των μετακινήσεων προσώπων και την διακίνηση εμπορευμάτων, ζώων και υπηρεσιών, μεταξύ Ελλάδας & Βουλγαρίας. Ο Συνοριακός Σταθμός λειτουργεί από το 2005.

Ιστορικά κτίρια στην Εξοχή είναι το τζαμί και το χαμάμ του χωριού. Από το 1946 ξεκίνησε η κατασκευή πυρήνων για την εγκατάσταση κατοίκων του χωριού, στο πλαίσιο του σχεδίου Μάρσαλ, η οποία όμως διεκόπη το 1951 διότι τα κατασκευαστικά σχέδια των πυρήνων δεν εξυπηρετούσαν τις ανάγκες των προσφύγων κατοίκων, οι οποίοι είχαν ανάγκη από ευρύχωρα σπίτια, με μεγάλες αυλές και βοηθητικούς χώρους, για τις καλλιεργητικές και κτηνοτροφικές τους ανάγκες.

Άξια ιστορικής αναφοράς είναι η μάχη που δόθηκε στην Εξοχή την 28η Ιουνίου του 1948 κατά τη διάρκεια του Εμφυλίου Πολέμου, ανάμεσα σε αντάρτες του ΔΣΕ και τις κυβερνητικές δυνάμεις. Στη μάχη οι απώλειες ήταν, 12 χωρικοί εκ των οποίων μία γυναίκα, ενώ από την πλευρά των ανταρτών οι απώλειες εκτιμώνται από 60 έως 80 άνδρες. Πρόσφατα ο δραστήριος πρόεδρος της Εξοχής, ανακαίνισε το μνημείο για τους πεσόντες κατοίκους χωριού. Η ανέγερση ενός ενιαίου μνημείου για το σύνολο των πεσόντων στην μάχη, στα πρότυπα και την λογική προηγμένων χωρών, θα αποτελούσε ελληνική μοναδικότητα, η οποία θα απογείωνε το ενδιαφέρον για το χωριό.

Το Σχολείο του χωριού κτίσθηκε το 1928 Ο περιβάλλοντος χώρος του οικισμού είναι γεμάτος από σπάνιες φυσικές ομορφιές, πλούσιος σε αυτοφυή super-foods. Ιδανικός τόπος για θερινή ανάπαυση.

Πολύ κοντά στην Εξοχή βρίσκονται και οι φανταστικές κατασκηνώσεις της Ιεράς Μητρόπολης Δράμας, οι οποίες κατά την θερινή περίοδο φιλοξενούν εκατοντάδες παιδιά. Σήμερα στον οικισμό κατοικούν 100 περίπου άνθρωποι, σύγχρονοι ακρίτες, πιστοί στις παραδόσεις τους

O παλιός μύλος της Εξοχής στην κατάσταση που βρέθηκε.
Ο αγωγός μεταφοράς νερού προς τον Μύλο, από το Στρανγκάτς.
Τοξωτή γέφυρα στον παλιό δρόμοπρος την Εξοχή, την οποία οι νεοέλληνες αγνοούν, αλλά και αδιαφορούν για τα σκουπίδια.

Αξίζει να επισκεφθείτε την Εξοχή … θα σας αποζημιώσει !!!

Ανανεώθηκε 19/2/2022

Γιώργος Μουρουζίδης

Απάντηση

ΚΑΤΩ ΝΕΥΡΟΚΟΠΙ