Μητροπολίτης Θεοδώρητος
Μια σπάνια πνευματική φυσιογνωμία που ζει δίπλα μας, μεταξύ της άγνοιας και της αδιαφορίας. Ο Μητροπολίτης Θεοδώρητος, γεννήθηκε από φτωχή οικογένεια στις Σέρρες τον Ιούνιο του 1867 και υιοθετήθηκε από το εύπορο ζεύγος Βασματζίδη. Αρχικά σπούδασε στις Σέρρες και στη συνέχεια υπηρέτησε ως δάσκαλος σε διάφορες περιοχές, από το Μελένικο μέχρι τη Θάσο.
Το 1890 εισάγεται και φοιτά στην Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης, και ακολούθως υπηρετεί και ιερουργεί σε διάφορα ιδρύματα και εκκλησίες της Κωνσταντινούπολης. Κατά τα έτη 1897-1899 υπηρέτησε ως αρχιερατικός επίτροπος στα Βρύουλλα της Εφέσου και στην Πέραμο της Κυζίκου. Στη συνέχεια διετέλεσε καθηγητής θρησκευτικών στο Γαλατά της Κωνσταντινούπολης.
Ο Θεοδώρητος εξελέγη μητροπολίτης Νευροκοπίου και Ρασλοκίου στις 23 Οκτωβρίου του 1903, σε ηλικία μόλις 36 ετών χειροτονήθηκε, κατόπιν προτάσεως του άγιου ενθομάρτυρα Χρυσοστόμου, μητροπολίτη Δράμας, Ζιχνών και Φιλίππων. Η χειροτονία του έγινε στις Σέρρες και όχι στην Κωνσταντινούπολη, μετά από απαίτηση των συμπατριωτών του. Έφτασε στο τότε Νευροκόπι (σημερινό Γκότσε Ντέλτσεφ) στις 29 ∆εκεμβρίου του ιδίου έτους, όπου του επιφυλάχθηκε θερμή υποδοχή.
Αποτελούσε ισχυρή πνευματική και θρησκευτική φυσιογνωμία, μια από τις ενδιαφέρουσες προσωπικότητες της σύγχρονης μακεδονικής ιστορίας. Νέος δυναμικός και αποφασιστικός, ικανός και άξιος της αποστολής του, πρωτοστάτησε κατά της πολυπρόσωπης Εξαρχικής προπαγάνδας, σώζοντας τον Ελληνισμό του Νευροκοπίου από την διπλή κατοχή.
Ο Μητροπολίτης Θεοδώρητος είχε πολύ καλή και στενή συνεργασία, με τον τότε Μητροπολίτη Δράμας Χρυσόστομο (μετέπειτα Μητροπολίτη και μάρτυρα Σμύρνης) και τους Έλληνες πρόξενους στις Σέρρες, μεταξύ των οποίων και ο Ίων Δραγούμης. Τόσο ο Μητροπολίτης Χρυσόστομος, όσο και ο Ίων Δραγούμης είχαν επισκεφθεί το Νευροκόπι πολλές φορές.
Ο Θεοδώρητος, ενδιαφερόταν για τους αναξιοπαθούντες της επαρχίας του και συνεργαζόταν άψογα με τους τοπικούς παράγοντες. Ήταν αρχιερέας με βαθιά μόρφωση, κύρος και ηθικό ανάστημα, αυστηρός τηρητής του καθήκοντος και χρηστός στους τρόπους και την πολιτεία του
Υπηρέτησε σε αυτή την προβληματική, λόγω των εθνοφυλετικών ανταγωνισμών, μητρόπολη, ως το θάνατό του, στις 15 Αυγούστου του 1907.
Ετάφη στο νάρθηκα του μητροπολιτικού ναού της Κοίμησης της Θεοτόκου (Γκότσε Ντέλτσεφ) τον οποίο διακόνησε με πίστη και αφοσίωση. Μετά τον καθορισμό των συνόρων το 1913, τα λείψανα του μεταφέρθηκαν από τον πατέρα Ηλία Οικονομίδη στο χωριό του, το Περιθώρι, στο ναό της Παναγίας Ζωοδόχου Πηγής..
